Drogi użytkowniku samochodu proponuje przeczytać poniższy tekst i przeanalizować go, biorąc pod uwagę swój samochód.
Prawidłowa geometria kół w samochodzie to bezpieczna jazda, to zmniejszone zużycie paliwa, opon, łożysk kół. W samochodzie przy normalnej eksploatacji należy sprawdzić i ewentualnie wyregulować (przynajmniej raz na 20 tyś km) zbieżność, jak i kąty występujące w geometrii kół samochodu.
W samochodzie, w którym nawet nie ma luzów w układzie zawieszenia i kierowniczym, po jakimś czasie zmienia się geometria, ponieważ sprężyny w zawieszeniach wypracowują się (następują zmiany kątów pochylenia w zawieszeniu), wypracowują się też tuleje metalowo–gumowe (niekoniecznie musi być luz), co powoduje bardzo często zmianę kąta pochylenia kół, a przez to zmienia się zbieżność. Geometria może również ulec zmianie na skutek wjechania na drodze w niewielką nierówność albo podczas przejazdu przez wysoki krawężnik. Bardzo dużo przypadków takich jest na przedniej, jak i na tylnej osi, gdzie często właściciel pojazdu nie jest świadomy, że jest regulacja zbieżności i kątów pochylenia kół na osi tylnej. I bardzo często widzi się jak opony na tylnej osi są podcinane od wewnętrznej strony. Zła geometria tylnej osi ma także wpływ na geometryczną oś pojazdu, tzn odchylenie na (+) lub (-) od osi symetrii pojazdu. W takim przypadku powoduje to lekkie odchylenie koła kierownicy przy jeździe na wprost w lewo lub prawo w zależności w którą stronę jest odchylona geometryczna oś jazdy. A tylna oś pojazdu nadaję kierunek jazdy samochodu i dlatego nieraz przy jeździe na wprost samochodu, w którym geometryczna oś jazdy jest odchylona należy kierownicą manewrować tak aby samochód jechał prosto, i dlatego kierownica wychodzi lekko skręcona. Ponadto samochód taki na zakręcie staje się niestabilny, jest pod sterowny lub nadsterowny w zależności w którą stronę jest odchylona geometryczna oś jazdy, co powoduje że na zakręcie nie wszystkie koła toczą (obracają) się swobodnie lecz z poślizgiem. Jeżeli dodamy do tego wypracowane amortyzatory, a szczególnie jeden i na tylnej osi (to wiemy z doświadczenia) i pełną ilość osób w samochodzie to auto staje się bardzo niestabilne. Gdy jazda odbywać się będzie po jezdni mokrej i nierównej oraz z dużą szybkością pojazdu to można powiedzieć, że staje się ona niebezpieczna.
Wróćmy jeszcze do tematu sprawności amortyzatorów. Np: jeżeli na tylnej osi jest uszkodzony (całkowicie nie trzyma) amortyzator to w takim pojeździe wskazanie wielkości tłumienia zawieszenia na przedniej osi i po przeciwnej stronie uszkodzonego amortyzatora są bardzo obniżone (tzn. że wygląda na to że i ten amortyzator po przeciwnej stronie na przedniej osi jest uszkodzony). Okazuje się, że jest to nieprawda gdyż po wymianie uszkodzonego amortyzatora tylnego i ponownym sprawdzeniu amortyzatorów przednich i tylnych okazuje się, że wartości są prawie równe dla lewego i prawego amortyzatora. Niejednokrotnie zdarza się sytuacja, gdzie przyjeżdża klient i zgłasza, że podczas jazdy samochodem, bardzo buja, jest niestabilny i właśnie jest to spowodowane tylko i wyłącznie niesprawnym całkowicie jednym amortyzatorem na tylnej osi. A co powodują niesprawne amortyzatory? Podczas jazdy koło przy którym amortyzator jest niesprawny odrywa się od jezdni tracąc przyczepność i poprzez to zwiększa się droga hamowania, a na zakrętach i nierównościach pojazd będzie prowadził się bardzo niestabilnie.
Nieraz słyszy się, że samochód wypadł z drogi z niewiadomych przyczyn i nikt nie wie dlaczego… A to właśnie mogą być przyczyny wyżej wymienione w tym tekście. Aby temu zapobiec należy dbać o sprawność układu kierowniczego, zawieszenia, o prawidłową geometrię i nie dopuszczać do stanu niesprawności amortyzatorów. Problemem często jest sytuacja, kiedy przy naprawach innych niż zawieszenia czy układy kierownicze (np.: sprzęgła, skrzynie biegów), przy których to naprawach rozkręcone zostaje zawieszenie jak i układ kierowniczy (a następnie są one ponownie skręcane), w większości przypadków nie jest sprawdzana zbieżność i geometria kół. Jest to niewłaściwe ponieważ po takich operacjach naprawczych, przy ponownym skręceniu zawieszenia i układu kierowniczego, w większości przypadków zmienia się zbieżność jak i kąty pochylenia kół.
Zdarzają się przypadki i to dość często, że klient przyjeżdża po jakimś czasie po naprawie i zgłasza, że przy jeździe ściąga go w którąś stronę, koło kierownicy jest odchylone przy jeździe na wprost a po dłuższej jeździe nawet dochodzi do tego, że samochód prowadzi się dobrze ale podcina opony od wewnętrznej strony. I tak się będzie działo kiedy zbieżność jest ujemna (tzn: rozbieżność), samochód się bardzo dobrze prowadzi po drodze, lecz przy nadmiernej rozbieżności opony będą się toczyć po jezdni z lekkim poślizgiem i będzie następowało nierównomierne zużycie opon. Siły jakie będą powstawały w takiej sytuacji będą wpływać niekorzystnie na łożyska kół i poprzez to wszystko będzie również wzrastać zużycie paliwa. Natomiast jeżeli będzie występowała duża zbieżność skutki będą takie same jak powyżej, lecz prowadzenie samochodu będzie utrudnione, gdyż będzie ściągać lub samochód będzie samoczynnie zmieniał kierunek jazdy (raz w lewo raz w prawo).
I jeszcze jedna ważna uwaga. Często bywa tak, że klient przyjeżdża na ustawienie zbieżności i chce aby w jego pojeździe ustawić tylko i wyłącznie geometrie kół tylnych (twierdzi że przednia zbieżność jest dobra, dobrze się prowadzi i nie potrzeba ustawiać). Niestety tak regulacji nie da się zrobić. Po ustawieniu zbieżności kół tylnych oś geometryczna pojazdu zostaje przesunięta w taki sposób, że pokrywa się z osią symetrii pojazdu i należy wyregulować przednią zbieżność. Po regulacji tylnej zbieżności zmieni się zbieżność połówkowa kół przednich, którą należy skorygować aby koło kierownicy było proste przy jeździe na wprost, a w pojeździe tym na zakrętach zgodnie z teorią ruchu na zakręcie koła toczyły się swobodnie, a nie z poślizgiem.
Józef Szendal
Powyższy tekst jest wynikiem zdobytej przeze mnie wiedzy i praktyki w trakcie moich kilkudziesięcioletnich doświadczeń w pracy jako diagnosta w SKP a także z takim samym doświadczeniem w regulacjach zbieżności i geometrii kół.
Wszystkie sprawdzenia, naprawy i regulacje można wykonać w naszej Stacji Diagnostycznej i Serwisie Napraw Samochodowych aby poruszać się bezpiecznie po drogach.